Prawa człowieka
Polska Nagroda im. Sérgio Viera de Mello, Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka
Nagroda przyznawana osobom i organizacjom pozarządowym za ich działania na rzecz pokojowego współistnienia i współdziałania społeczeństw, religii i kultur.
Laureaci XVII edycji Nagrody:
Kategoria: Osoba
Hussein Alqaidi – jest Kurdem-jezydą. Urodził się w 1970 roku w Duhoku, w irackim Kurdystanie. Ukończył studia z języka i literatury kurdyjskiej na uniwersytecie Salahaddin w Erbilu. Od czasów studenckich aktywnie angażował się w działalność organizacji pozarządowych i charytatywnych. Pracował m.in. we francuskiej organizacji Farmaceuci Bez Granic (Pharmaciens sans Frontiéres) i w irackim Caritas. Hussein Alqaidi ze wsparciem Rządu Regionalnego Kurdystanu w 2014 roku po zajęciu jezydzkich ziem przez ISIS organizował działania mające na celu odnajdywanie zaginionych, uwalnianie ich i pomoc w powrocie do normalnego życia oraz przezwyciężenia traumy. W sierpniu 2014 został szefem „Biura Ratowania Porwanych Jezydów” (Office of Rescuing Kidnapped Yazidis) i kieruje nim do dziś. Jednocześnie Hussein Alqaidi działa też w lokalnej, kurdyjskiej organizacji „Dimdim Humanitarian Relief Foundation”. Zajmuje się ona dokumentacją losów uratowanych z rąk ISIS, wspiera ich materialnie i pomaga wrócić do normalnego życia. Hussein Alqaidi podróżuje po całym świecie, aby szukać wsparcia dla jezydów, zaświadczać o tym, co wydarzyło się w Szingal w 2014 roku, przekonywać społeczność międzynarodową do powszechnego uznania tej zbrodni za ludobójstwo i do pociągnięcia sprawców do odpowiedzialności. Hussein Alqaidi i Biuro Ratowania Porwanych Jezydów współpracuje też z Biurem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców (UNHCR), Międzynarodową Organizacją do spraw Migracji (IOM) oraz Misją Pomocy Narodów Zjednoczonych dla Iraku (UNAMI). Biuro współpracuje też z innymi jezydzkimi organizacjami międzynarodowymi. Hussein Alqaidi współpracuje z powołanym w 2017 roku przez Radę Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych zespołem śledczym do spraw badania zbrodni ISIS, jak również z Pramilą Patten, Specjalnym Pełnomocnikiem Sekretarza Generalnego ONZ ds. przemocy seksualnej w konfliktach (Special Representative of the Secretary-General on Sexual Violence in Conflict).
Kategoria: Organizacja
Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiosna” z Białorusi – organizacja rozpoczęła swoją działalność w 1996 r. W 1999 została zdelegalizowana przez reżim Aleksandra Łukaszenki. Organizacja udziela pomocy cierpiącym na skutek brutalności reżimu. Prowaadzi monitoring przypadków łamania praw człowieka na Białorusi, udziela pomocy prawnej osobom represjonowanym oraz wspomaga protestujących w spłacaniu grzywien nakładanych przez reżim. Organizacja, dzięki zaangażowaniu swoich woluntariuszy, zgromadziła setki zeznań osób torturowanych i porwanych uprzednio przez milicję. Prowadzi na bieżąco i aktualizuje listę osób zatrzymanych, w której korzystają Białorusini poszukujący informacji o swoich zaginionych bliskich. Stale raportuje o torturach na Białorusi strukturom Unii Europejskiej i Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz alarmuje o sytuacji na Białorusi opinię publiczną świata. Na czele organizacji stoi Alaksandr Bialacki – wiceprezydent Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka, kilkukrotnie aresztowany przez reżim. „Wiosna” za swoją działalność na rzecz walki z autorytarnym reżimem (szczególnie w ostatnich miesiącach) została uhonorowana w 2020 Nagrodą Orła Jana Karskiego.
Nagroda honorowa:
Marian Turski – urodził się 26 czerwca 1926 r. w Druskiennikach. Był więźniem obozów koncentracyjnych Auschwitz i Buchenwald. W marcu 1965 uczestniczył w zorganizowanym przez Martina Luthera Kinga marszu przeciwko segregacji rasowej na południu USA z Selmy do Montgomery. Jest historykiem, kierownikiem działu historycznego tygodnika „Polityka”, przewodniczącym Stowarzyszenia Żydowskiego Instytutu Historycznego, jednej z najstarszych organizacji społecznych działających w Polsce na rzecz upamiętnienia historii i kultury Żydów. Aktywnie działa jako przewodniczący Rady Muzeum Historii Żydów Polskich, a także jest członkiem Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. Został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Zasługi I Klasy Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec za zasługi na rzecz stosunków polsko-niemieckich. Jest również członkiem Rady Społecznej działającej przy Rzeczniku Praw Obywatelskich. W 2015 roku został odznaczony Odznaką Honorową RPO. W 2018 roku otrzymał honorowe obywatelstwo Miasta Stołecznego Warszawy. Swoją działalnością przyczynia się aktywnie do zachowania wiedzy o zbrodniach i ofiarach nazizmu, będącej ostrzeżeniem dla przyszłych pokoleń przed popełnianiem zbrodni na tle rasowym czy religijnym, przed wykluczaniem mniejszości i uwrażliwianiem na akty i mowę nienawiści.
