Zakończyła się 22. edycja Letniej Szkoły Wyszehradzkiej, a my z przyjemnością wracamy myślami do tego wyjątkowego wydarzenia. W tegorocznej edycji programu wzięło udział 30 młodych liderów, doktorantów i studentów z krajów Grupy Wyszehradzkiej oraz Bałkanów Zachodnich i Ukrainy.
Od momentu inauguracji w 2002 roku Letnia Szkoła Wyszehradzka stanowi wyjątkowe forum wymiany wiedzy, idei i opinii między uczestnikami. W ciągu tych 22. edycji stworzyliśmy rodzaj międzynarodowego i międzykulturowego środowiska, które sprzyja integracji młodych ludzi w ramach regionu i przyczynia się do kształtowania szerokiej debaty na temat polityki międzynarodowej, życia publicznego i wizji ich przyszłego rozwoju.
22. edycja Letniej Szkoły Wyszehradzkiej poświęcona była tematowi przyszłości mediów. Pierwszy dzień programu rozpoczął się debatą na temat wyzwań politycznych, przed którymi stoją członkowie Grupy Wyszehradzkiej. W panelu udział wzięli: J.E. Břetislav Dančak – ambasador Republiki Czeskiej w Polsce, Lenka Pifkova – konsul Republiki Słowackiej w Krakowie, Márta Ritecz-Sekulic – konsul Węgier w Krakowie oraz Rafał Domisiewicz – Zastępca Dyrektora Departamentu Polityki Europejskiej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP i Narodowy Koordynator Współpracy Wyszehradzkiej.
Temat regionalnej współpracy i tożsamości został pogłębiony dzięki prezentacji prof. Michala Vašečki, która rozpoczęła cykl wykładów w pierwszym tygodniu Szkoły Letniej. W kolejnych dniach kontynuowano dyskusje na temat kluczowych dla współczesnego świata zagadnień – podejścia Unii Europejskiej do mediów cyfrowych, znaczenia rozwoju współpracy regionalnej i międzyregionalnej, problemu dezinformacji, kwestii wolności słowa, wzrostu znaczenia mediów alternatywnych oraz wyzwań związanych z AI.
Dr Václav Štětka z Uniwersytetu Loughborough analizował, czy Unia Europejska jest w stanie chronić wolność i pluralizm mediów w Europie Środkowej w obliczu wyzwań cyfrowych i zapędów autorytarnych przywódców. Gjergj Murra, Dyrektor Funduszu Bałkanów Zachodnich, omawiał możliwości przyszłej współpracy regionalnej na Bałkanach, kładąc nacisk na rozmaite instrumenty integracji, a zwłaszcza wymiany edukacyjne. Michal Vit, Ljupcho Petkovski i Vuk Uskoković wspólnie analizowali, jak stereotypy i narracje na temat Bałkanów wpływają na proces integracji z UE.
Leszek Jażdżewski, redaktor naczelny Liberté!, analizował procesy przemian mediów społecznościowych, które stały się zarówno niezbędnym narzędziem komunikacji, ale i powszechnym źródłem uzależnienia. Beata Balogová, redaktor naczelna SME, omawiała zagrożenia dla wolności mediów płynące ze strony reżimów autorytarnych oraz kluczową rolę dziennikarstwa w pociąganiu władzy do odpowiedzialności. Attila Mong, dziennikarz i przedstawiciel Center to Protect Journalists, poruszał temat rosnących zagrożeń dla dziennikarzy w Europie, pytając, czy stary kontynent nadal jest bezpiecznym miejscem dla wolności prasy.
Wojciech Przybylski, redaktor naczelny Visegrad Insight, przedstawił scenariusze przyszłości dziennikarstwa, omawiając znaczenie suwerenności informacji oraz wyzwania związane z kontrolą mediów i dezinformacją w Europie Środkowej. Hanna Hopko, była parlamentarzystka ukraińska, podkreśliła rolę informacji w procesie integracji z UE i NATO, zwłaszcza w kontekście agresji Rosji na Ukrainę. Gurkan Ozturan z Europejskiego Centrum Wolności Prasy i Mediów omawiał natomiast mechanizmy wsparcia dla zagrożonych dziennikarzy w Europie, koncentrując się na pracy komórki Media Freedom Rapid Response.
Czwartego dnia wykładów Ersan Pekin, turecki pisarz ubiegający się o azyl podzielił się osobistym doświadczeniem bycia represjonowanym twórcą. Pisarz – w rozmowie z dr hab. Dominiką Kasprowicz, Dyrektorką Willi Decjusza – podkreślił znaczenie programów pomocowych, których przykładem jest Międzynarodowa Sieć Miast Schronienia (ICORN). Ostatni dzień cyklu wykładowego rozpoczął się z kolei od prezentacji red. Daniela Moßbruckera. Dziennikarz specjalizujący się w tematyce ochrony danych omawiał kwestię cyfrowej inwigilacji, podkreślając, że stanowi ona poważne zagrożenie dla współczesnego dziennikarstwa.
Wiedza teoretyczna i ekspercka posłużyły uczestnikom jako baza dla kolejnej części – warsztatów prowadzonych przez Agatę Bisping, analityczkę trendów i ekspertkę w zakresie studiów nad przyszłością oraz Marcina Maciejewskiego, edukatora i eksperta w zakresie strategii przyszłości. W ramach warsztatów, uczestnicy zostali podzieleni na sześć zespołów, z których każdy pracował nad zidentyfikowaniem jednego z aktualnych problemów w obszarze mediów i znalezieniem możliwego rozwiązania. Metoda pracy zainicjowana przez prowadzących miała zachęcić uczestników do szerokiego i dynamicznego potraktowania tematu. Zaowocowało to stworzeniem finalnych projektów, które uczestnicy zaprezentowali ostatniego dnia Letniej Szkoły, w środę, 10 lipca.
Oprócz zajęć seminaryjnych, uczestnicy mieli okazję wziąć udział w wizycie studyjnej w Muzeum-Miejscu Pamięci Auschwitz-Birkenau. Zwiedzanie poprzedził warsztat przeprowadzony przez Karolinę Turzę z Muzeum Oshpitzin w Oświęcimiu. Było to poruszające przypomnienie tragicznego rozdziału naszej wspólnej historii.
Następnego dnia uczestnicy zostali zaproszeni na spacer po tętniącym życiem Krakowie, podczas którego mogli poznać urok królewskiego miasta. Mieli również możliwość wzięcia udziału w MultiCooltural Party, w ramach którego przedstawili krótkie prezentacje na temat swoich krajów, opowiadając między innymi o narodowych sportach, ważnych wydarzeniach i bohaterach historycznych, miejscach i krajobrazach, świętach narodowych, popkulturze czy kulinariach.
Realizacja tego przedsięwzięcia była możliwa również dzięki zaangażowaniu naszych darczyńców: Funduszowi Wyszehradzkiemu i jego dyrektorowi, Petrowi Marešowi oraz Grupie ZUE. Dziękujemy za ich niesłabnące wsparcie dla Letniej Szkoły Wyszehradzkiej. Podziękowania składamy też naszym partnerom: Bibliotece Václava Havla, People In Focus, Instytutowi Polityki w Bratysławie, Fundacji Cracovia Express, miastu Kraków oraz Województwu Małopolskiemu. Wyrazy wdzięczności kierujemy także do Polskiego Radia dla Zagranicy, portalu Kraków.pl oraz Visegrad Insight za ich wkład w szeroką relację medialną.
